Het opstellen van jaarschijven (in het Beleidsplan worden dat de Jaarprogramma’s genoemd) heeft in 2017 noch in voorgaande jaren plaats gehad. Wèl zijn de periodieke criminaliteitscijfers, alsmede andere, specifieke informatie van de politie, doorlopend gebruikt om waar nodig snel en flexibel accenten te zetten en prioriteiten te bepalen bij de aanpak van knelpunten die als bedreigend worden ervaren voor de leefbaarheid in de wijk of buurt. Afstemming hierover heeft plaats gehad in de Lokale Driehoek en in het driewekelijks politie-overleg, hetgeen de dynamiek van het proces ten goede kwam. De criminaliteitscijfers, alsmede de duiding (“verhaal achter de cijfers”) werden ontleend aan de jaarlijkse Gebiedsscan van de politie en het lokale veiligheidsbeeld dat door het Basisteam Kerkrade van de politie elk kwartaal wordt opgesteld. Bij de bepaling van knelpunten werd daarnaast ook informatie gebruikt, afkomstig uit gemeentelijke systemen, zoals het Meldpunt Overlast of het Drugsmeldpunt.

In het kader van criminaliteitspreventie heeft de gemeente zorg gedragen voor een reeks van activiteiten, zoals:  versturen van besmettingsbrieven na een inbraak,  deelname aan Burgernet  organiseren van bijeenkomsten voor bepaalde doelgroepen (senioren, ondernemers of bewoners van een bepaalde buurt of complex)  stimuleren, faciliteren en begeleiden van burgeractiviteiten als Buurtpreventie en Buurt WhatsApp  communiceren via Communicatie (Stadsjournaal) van preventieboodschappen  flexibele inzet van toezichthouders cluster Handhaving in geval van specifieke problematiek. Daarnaast heeft de gemeente de jaarlijkse Zwaailichtendag georganiseerd (voorlichting publiek over hulpverlening), alsmede de aanpak van sociale en woonoverlast in de wijken en buurten opgepakt, aangestuurd dan wel gecoördineerd door:  implementatie en doorontwikkeling van de IAWW-methodiek  omzetten van het project Buurtbemiddeling in een reguliere activiteit, waar de gemeente aan deelneemt (naast woningcorporaties en politie)  implementatie en doorontwikkeling van de Top X-aanpak ten aanzien van veroorzakers van zeer ernstige overlast en criminaliteit met een multiproblematische achtergrond. NB: In de begrotingstekst is sprake van het betrekken van doelgroepenbeleid van het Veiligheidshuis bij de aanpak van bepaalde plegers van delicten. Een doelgroepenbeleid werd in 2017 door het Veiligheidshuis niet meer gevolgd. In plaats hiervan is de reeds vermelde Top X-aanpak gekomen. Ten aanzien van de monitoring van  de inzet van cameratoezicht  de effecten van het aangescherpt Damoclesbeleid kan worden gesteld dat beide doelstellingen zijn gerealiseerd.

Het onderhoud van de sportvelden van LHC, KVC Oranje, FC Kerkrade-West en RKTSV was ook in 2017 weer een goed voorbeeld van duurzaam sportveldenbeheer. Kerkrade is hierin koploper en ontvangt veel waardering hiervoor op bijvoorbeeld de Hogere Agrarische School in Den Bosch. Door slimme en kostengunstige technische constructies die gekenmerkt worden door eenvoud vindt besproeiing van de velden plaats door gebruik te maken van regenwater en water uit in de nabijheid gelegen beken. Het in werking stellen van de besproeiingsinstallaties gebeurt digitaal op afstand via een computer. Zo kunnen optimale tijdstippen voor besproeiing vooraf worden ingesteld. Het handmatig aanzetten van elke installatie behoort tot het verleden. Doordat er geen besproeiing door tractoren met watertanks meer nodig is, raakt de ondergrond van sportvelden minder verdicht (onder het gewicht van tractor en tank). Dit heeft een gunstige invloed heeft op de kwaliteit en levensduur van de velden. Ook de benodigde hoeveelheid mest neemt hierdoor af. De beschikbare hoeveelheid opgevangen water is zodanig groot dat hiermee ook de gemeentelijke 25 plantsoenen kunnen worden verzorgd. Hierdoor is geen drinkwater meer nodig hetgeen een behoorlijke kostenbesparing oplevert. Een ander belangrijk duurzaamheidsaspect is de inzet van mensen met een uitkering in samenwerking met d’r Sjalter voor klein onderhoud aan de sportvelden. Bij projecten in de openbare ruimte wordt het “Handboek Duurzame Buitenruimte” van “NL Greenlabel” gehanteerd. Hierdoor kunnen en worden er door de gemeente Kerkrade weloverwogen beslissingen genomen over de verduurzaming van de buitenruimte voor wat betreft de te gebruiken producten, materialen en planten. Openbare groenvoorzieningen worden op een duurzame wijze beheerd. Voorbeelden hiervan zijn het niet gebruiken van chemische bestrijdingsmiddelen in groenvoorzieningen, bermbegrazing door schapen en het plaatsen van bijenvolken. De gemeente Kerkrade is al lange tijd actief op het gebied van soortenbescherming. In het buitengebied worden regelmatig inventarisaties uitgevoerd om de aanwezigheid van bedreigde planten- en diersoorten te constateren. Indien deze aangetroffen worden, kunnen zo nodig aanvullende beschermingsmaatregelen getroffen worden. De gemeente onderhoudt en beheert hagen, houtwallen en bomenrijen op een duurzame wijze en stimuleert de aanleg hiervan bij particulieren. Zestig paddenpoelen en waterbuffers worden, verspreid over de gemeente Kerkrade onderhouden. Bosbeheer werd ook in 2017 uitgevoerd conform het FSC-keurmerk door de Bosgroep Zuid Nederland. Eind 2017 heeft een aanbesteding plaatsgevonden voor het onderhoud in de komende 6 jaar. De afdeling Stedelijk Beheer is voortdurend op zoek naar nieuwe, duurzame en effectieve methoden om het openbaar groen in Kerkrade te beheren. Daarbij wordt regelmatig samengewerkt met externe adviesorganen, instanties en met onderwijsinstellingen. Deze inzet is afgestemd met en ingebed in het Duurzaamheidsprogramma zoals dat door de Raad is vastgesteld. De aanbestedingsprocedure voor het meerjarig beheer en onderhoud van de Kerkraadse bos- en natuurgebieden is eind 2017 succesvol afgerond.

Onder het vervullen van een voorbeeldrol kunnen diverse projecten gerangschikt worden. Een aantal project zijn in 2017 in gang gezet c.q. zijn afgerond. Het gaat hierbij om de navolgende projecten. Afvalscheiding gemeentelijke gebouwen is afgerond; Opnemen van een duurzaamheidsparagraaf in college nota’s is deels afgerond; Het uitvoeren van een energielabel en het maken van een maatwerkadvies van gemeentelijke gebouwen zijn afgerond; Energiemanagement en energiebesparing in gemeentelijke gebouwen zijn afgerond; De duurzame renovatie van de gemeentewerf aan de Hammolenweg is deels afgerond; Een energiebesparingsactie in het stadskantoor is niet van start gegaan omdat het landelijk project (competitie tussen diverse gemeenten) gestopt is; Energiemanagement gemeentelijk vastgoed. Energiemanagement van Raadhuis en stadskantoor vindt plaats. Dit zal ook worden uitgebreid met energiemanagement van de gemeentewerf.

In het uitvoeringsprogramma duurzaamheid 2015-2018 zijn met betrekking tot bewustwording duurzaamheid enkele projecten opgenomen die van invloed zijn op bewustwording. Daarnaast is het vergroten van bewustwording ook een belangrijk thema in het uitvoeringsprogramma Palet 3.0. Enkele hoofdpunten. Opstellen en uitvoeren communicatieplan; Plan is continue in uitvoering. Hierin staat centraal de duurzaamheidswagen d’r Greeny waarmee burgers actief benaderd en geïnformeerd worden over het verschillende duurzaamheidsthema’s. Daarnaast wordt zeer frequente duurzaamheidsinformatie gegeven via de communicatiekanalen van de gemeente en verscheen een duurzaamheidsspecial. Ook zijn er twee filmavonden voor de burgers van Kerkrade georganiseerd met als thema duurzaamheid. Deze hadden een zeer grote opkomst. Project zonnepanelen; In Kerkrade is de eerste tranche van het project afgerond. 650 huishoudens waaronder 4 sportverenigingen hebben deelgenomen. Kerkrade is de gemeente met hoogste aantal deelnemers (zowel relatief als absoluut) in heel Parkstad. Oorzaak hiervan is de intensieve en goede communicatie vanuit de gemeente Kerkrade. Project goedkoper duurzaam wonen; Inwoners kunnen een energieadvies en een warmtebeeldfoto krijgen via gemeente. Het project is inmiddels afgerond omdat de provinciale subsidie uitgeput is. Enkele tientallen inwoners van Kerkrade hebben hieraan deelgenomen. Duurzaam woonadvies Parkstad; Inwoners kunnen een energieadvies krijgen via Duurzaam Woonadvies Parkstad (DUW). Hiervan is maar op beperkte schaal gebruik (< 10) van gemaakt. De meeste energieadviezen worden gegeven door onze eigen energieadviseurs (d’r Greeny). Kerkrade jouw duurzame toekomst; Aan dit project hebben weer 10 kerkraadse basisscholen deelgenomen. Door middel van een programma i.s.m. het Continium Kerkade hebben zij duurzaamheidslessen gekregen. De energiecoach; Het betreft het aanbieden van energieadviezen aan burgers. Middels d’r Greeny, de projecten Goedkoper duurzaam wonen en duurzaam woonadvies Parkstad is hieraan invulling gegeven. De adviezen zijn in hoofdzaak door de gemeentelijke adviseurs gegeven en minder via Duurzaam woonadvies Parkstad. Dit heeft te maken dat Kerkrade nu beschikt over 2 adviseurs die ook inhoudelijke adviezen kunnen geven. Er is geen samenwerking opgestart met de corporaties. Deze vraag is (nog) niet gekomen. Daarnaast kunnen huurders sowieso terecht bij de gemeentelijke adviseurs voor advies.

Door het vaststellen van het uitvoeringsprogramma duurzaamheid 2015-2018 en Palet 1.0, 2.0 en 3.0 is de ambitie ook formeel in een uitvoeringsprogramma vastgelegd en zijn er middelen beschikbaar gesteld om de eerste stappen te maken.

Op 27 mei 2015 heeft de Raad van de gemeente Kerkrade ingestemd met deelname aan Palet. Palet 1.0 en Palet 2.0 zijn hierdoor kader stellende documenten voor het toewerken naar energieneutraliteit in 2040. In het kader van Palet wordt in samenwerking met de Stadsregio Parkstad Limburg en alle Parkstad gemeenten samengewerkt. Regelmatig vinden er bijeenkomsten plaats waarbij kennisuitwisseling plaatsvindt en projecten worden voorbereid die gezamenlijk kunnen worden uitgevoerd. Enkele voorbeelden zijn het Zonnepanelenproject Parkstad, de vastgestelde kaders waaraan duurzame energieprojecten zoals zonneakkers en windenergieprojecten dienen te voldoen, een onderzoek naar de beschikbaarheid en gebruik van restwarmte, de voorbereidingen van een project gericht op energiebesparing bij bedrijven en scholen en de start van een project gericht op het oprichten van gemeentelijke energie-coöperaties.

Het uitvoeringsprogramma Duurzaamheid 2015-2018 is op 21 april 2015 door het college vastgesteld en op 27 mei 2015 door de Raad. Het programma is in uitvoering en in 2015, 2016 en 2017 is de raad geïnformeerd over de voortgang.

Het analyseren van de informatie uit de regionale Leegstandsmonitor an leegstaand vastgoed (woningen en niet-woningen) in de gemeente Kerkrade. Daarnaast worden braakliggende terreinen in Kerkrade in kaart gebracht. De kansen van leegstaand vastgoed en braakliggende gronden worden onderzocht. Bij het opstellen van de wijkanalyse van de meest recente stadsdeelvisie Kerkrade Noord en Oost II (vastgesteld op 26 februari 2014, raadsbesluit 14b004) bleek dat leegstand overal optreedt. In het raadsbesluit is voorgesteld om de ontwikkeling van leegstand te blijven volgen c.q. te monitoren. In juni 2015 is de Omgevingsmonitor Kerkrade door gemeente in samenwerking met de woningcorporaties Wonen Limburg en Wonen Zuid ontwikkeld. De ontwikkeling van te koop staand en leegstaand vastgoed in de gemeente Kerkrade werd in beeld gebracht. Daarnaast zijn de braakliggende terreinen in de zomer van 2015 geïnventariseerd en opgenomen. In 2016 en 2017 hebben studenten van de Hogeschool Zuyd (afstudeer)opdrachten uitgevoerd over het leegstandsvraagstuk in Kerkrade. Het leegstandsvraagtuk in de praktijk is op onderdelen verder onderzocht, waaronder het meten, bijhouden en analyseren van leegstandinformatie en de mogelijkheden voor een actieve aanpak van leegstand in Kerkrade. Verder is in september 2017 door de Raad een Leegstandsverordening vastgesteld. Deze zal, nadat een plan van aanpak over de uitvoering van deze verordening is opgesteld, medio 2018 in werking treden. Door het in kaart brengen en het bijhouden van leegstaand vastgoed en braakliggende terreinen in de gemeente Kerkrade wordt een algeheel beeld van het leegstandsvraagstuk inzichtelijk gemaakt. Bij initiatieven/verzoeken kan de gemeente actief inspelen om (tijdelijk) (her)gebruik mogelijk te maken. Daarnaast is in de afgelopen jaren bekendheid gegeven aan de Omgevingsmonitor. Informatie uit de monitor en opgedane praktijkervaring zijn gedeeld met het project “Samen Leven” (opstellen van de digitale wijkkaart). Tevens zijn ervaringen uitgewisseld aan de gemeenten in de regio. Begin 2017 is de omgevingsmonitor Kerkrade opgeschaald op regionaal niveau. Sinds 1 mei 2017 is de Leegstandsmonitor Parkstad Limburg operationeel. Alle Parkstad gemeenten kunnen hiervan gebruik maken (via de kaartviewer) en de informatie gebruiken voor hun beleid c.q. aanpak van leegstand. Circa 4.5000 euro (excl. BTW) voor het ontwikkelen van de monitor en het verversen van de informatie in de periode juni 2015 tot juni 2017. De regionale leegstandsmonitor Parkstad Limburg wordt beheerd door het gegevenshuis en wordt gefinancierd uit de reguliere middelen door de Stadsregio Parkstad Limburg.

Een belangrijk opgave in Kerkrade en in de regio Parkstad Limburg is de herstructurering van de woningvoorraad. Dit is een centraal vraagstuk dat ook terugkomt in de gemeentelijke structuurvisie en bij de uitvoering van de Kerkraadse stadsdeelvisies (West, Oost I en Noord en Oost II). Door demografische ontwikkelingen (verandering van de bevolkingssamenstelling, bevolkingsafname en een geleidelijke afname van het aantal huishoudens) heeft Kerkrade minder, en ook andere, woningen nodig. In de gemeentelijke structuurvisie wordt een drietal typen woongebieden onderscheiden: ontwikkelen (met veel sloop en functieverandering), verdunnen (kwaliteitsslag door sloop en samenvoegen van woningen, meer openbaar gebied, vergroening en verbetering van de leefbaarheid) en beheren (zonder specifieke opgave). In de meest recente stadsdeelvisie Kerkrade Noord en Oost II (26 februari 2014) is deze typologie verlaten. Er wordt ingezet op een algemene en geleidelijke “verdunningsstrategie” omdat leegstand op termijn overal zal optreden. Dit betekent dat kansen worden benut waar zich mogelijkheden voordoen om te verdunnen (slopen, samenvoegen, aanpassen), bestaande woningen aan te pakken (levensloopgeschikt te maken, verduurzamen (energie besparen en opwekken) en aanpak van achterstallig onderhoud), de woonomgeving en leefbaarheid te verbeteren. De komende jaren wordt actief uitvoering gegeven aan de programma’s en plannen van aanpak in het kader van de stadsdeelvisies West (Heilust), Oost I (Centrum, Bleijerheide/Nulland en Rolduckerveld) en Noord en Oost II (Uitvoeringsprogramma “Op Flexpeditie”). Het betreft niet alleen herstructurering van de woningvoorraad maar ook andere omgevingsvraagstukken zoals het op peil houden van de leefbaarheid/veiligheid en het voorzieningenniveau, de herstructurering van bedrijventerreinen (werkgelegenheid), realisatie van goede verbindingen, het versterken en benutten van het groen t.b.v. een aantrekkelijk woonmilieu. In 2017 is met andere partijen, o.a. de woningcorporaties, provincie Limburg en de stadsregio Parkstad Limburg, actief gelobbyd voor innovatieve projecten en pilots in Kerkrade. Kansrijke trajecten worden met IBA afgestemd. In het kader van de decentralisatie uitkering bevolkingsdaling (krimpgelden) zal lokaal circa 180.000 euro tot 2020 beschikbaar komen. Een substantieel deel van dit budget kan worden ingezet voor stadsvernieuwing en transformatieopgave. Dit zal voornamelijk worden ingezet voor het ontwikkelen van pilots, nieuwe instrumenten en het uitwerken van een financiële strategie (zie hoofdstuk 4.4. van de stadsdeelvisie Kerkrade Noord en Oost II) om op een andere en een meer realistische wijze de omvangrijke transformatieopgave mogelijk te maken. Daarnaast zijn in het kader van de regionale inzet van de krimpgelden door het Dagelijks Bestuur van de regio Parkstad Limburg op 12 april 2017 afspraken gemaakt. Er is onder meer afgesproken dat in de periode 2017 tot en met 2020, 850.000 euro per jaar door de Bestuurscommissie Wonen en Herstructurering wordt gereserveerd voor de aanpak van particulier bezit (o.a. ten behoeve van transformatie). De gemeenten in Parkstad Limburg kunnen hiertoe concrete projecten indienen.